Roddelaccounts op TikTok: een kick voor jongeren, een probleem voor scholen (2024)

ARNHEM - Leerlingen doen het vooral voor de spanning, maar middelbare scholen in de regio worstelen met hun aanpak van roddelaccounts op TikTok. Elke school kent inmiddels het fenomeen ‘gossip account’, maar hoe gaan ze daar mee om? Volgens de scholen gaat het grenzen over. “En hard straffen werkt niet", aldus gedragswetenschapper Loes Pouwels.

Het probleem van gossip-accounts doet zich in de regio Arnhem veelvuldig voor. Dat blijkt uit recente interviews met verschillende middelbare scholen. ‘‘De roddelaccounts schieten nu als paddenstoelen uit de grond’’, zegt onderwijscoördinator van Liemers College, Ilse de Vos. Zij legt uit dat de scholengroep al langer extra aandacht geeft aan sociale media, omdat er zich steeds vaker problemen voor doen. ‘‘Maar op dit moment zien we een explosie van zaken die strafbaar zijn. Het is nu niet meer grappig, het gaat grenzen over’’, vervolgt ze.

De TikTok-accounts waarop scholieren roddels verspreiden over docenten en medeleerlingen verwijzen vaak naar Gossip Girl, een Amerikaanse TV-serie die over roddelen gaat. Die serie is sinds deze zomer weer op Netflix te zien. Vanaf dat moment verschenen er gossip-accounts online, meldt NOS Jeugdjournaal. De accounts worden aangemaakt door scholieren en plaatsen vervelende roddels over zowel leerlingen als leraren. De schade kan groot zijn, maar er écht tegen optreden is lastig, zo stellen meerdere middelbare scholen.

Naast het Liemers College, heeft ook het Stedelijk Gymnasium Arnhem ervaring met de roddelaccounts. De afdelingsleider van de onderbouw van de school, Susanna Piras, vertelt dat het zo’n drie weken geleden begon. ‘‘Onze jongerenwerkers kwamen naar ons toe met de melding dat er een account van onze school was en die bleek er van iedere school in de regio te zijn’’, vertelt Piras. ‘‘Nog geen dag later was er al een post gedaan over een medewerker.”

De populariteit komt inderdaad door TikTok, vertellen twee scholieren van het Dorenweerd College in Doorwerth. ‘‘Doordat de serie Gossip-Girl viraal ging, dachten veel mensen: hoe leuk is het als je eigen school een account heeft waarop roddels te lezen zijn?’’ vertellen ze. Toen ging het ineens heel hard. ‘‘Op een gegeven moment had onze eigen school er wel zeven tegelijk’’, melden de meiden. Het Dorenweerd College gaf zelf aan het onderwerp op school te onderzoeken, maar verder niet op vragen te willen reageren. De scholieren vertellen dat zij een brief hebben ontvangen, waarin stond dat ouders met hun kinderen moeten praten. Ze denken dat dat wel heeft geholpen, want de meeste accounts zijn nu verwijderd.

Ook de Christelijke Onderwijs Groep, waar Leerpark Arnhem en het Thomas a Kempis onder vallen, heeft te maken met de gossip-accounts. Zij wilden geen vragen beantwoorden, maar behandelen het probleem wel met een ouderbrief en in (mentor)lessen.

Zowel Liemers College, SGA en COG vinden het probleem té groot om zelfstandig op te lossen. Andere instanties zijn nodig. Scholen hebben het over een breder maatschappelijk probleem dat niet door scholen alléén kan worden veranderd. ‘‘Wat het lastig maakt, is het komen en gaan en de anonimiteit van de accounts’’, legt een woordvoerder van de landelijke politie uit. ‘‘Omdat niemand weet wie het account beheert, kunnen er extremere dingen gepost worden’’, vult gedragswetenschapper Loes Pouwels aan.

Roddelen gebeurt altijd al, maar de manier waarop is nieuw, weet Pouwels. ‘‘Wanneer je elkaar roddels vertelt, kun je elkaar er nog op aanspreken, maar door de anonimiteit van deze accounts gaat dat niet. Nu is het hoe groter de roddel, hoe meer views en likes’’, zegt ze. Volgens Pouwels kunnen de redenen om zo’n account te beheren verschillen. Wanneer je iets negatiefs plaatst over een ander, wordt je eigen reputatie bijvoorbeeld groter. ‘‘De behoefte om populair te blijven is toch heel groot bij jongeren’’, benadrukt de gedragswetenschapper.

Scholieren gaven aan dat het roddelen een bepaalde spanning brengt. ‘‘Iedereen houdt van een goede roddel’’, zegt een leerling van het Stedelijk Gymnasium Arnhem. ‘‘Maar wat het zo groot heeft gemaakt ,is de serie’’, vervolgt ze. Ook leerlingen van het Dorenweerd College verklaren zo de populariteit. ‘‘Wat de serie leuk maakt, is het roddelen. Na het kijken ervan dachten leerlingen: laten we die spanning ook naar school brengen.”

Ook vertellen ze dat de berichten steeds minder onschuldig werden: “Op een gegeven moment werden er echt lullige dingen gezegd met namen erbij.’’ De leerling van het SGA vertelt: ‘‘Er stonden zelfs dingen op als ‘X uit de 5e heeft met Y uit de 6e gesnoven op zomerfeesten.’’

Het aanmaken of beheren van gossip-accounts kan als vorm van online pesten strafbaar zijn, meldt een woordvoerder van de landelijke politie. ‘‘Het plaatsen van zo’n roddel kan ook onder smaad en laster vallen, maar bij dit soort anonieme accounts is de dader alleen lastig te achterhalen’’.

‘‘Het is heel hot op dit moment, maar echt vervelend voor leerlingen en leraren. Wij zijn blij dat we direct actie hebben ondernomen en de dag na de melding zowel ouders en leerlingen waren ingelicht’’, zegt Susanna Piras van het SGA. Gedragswetenschapper Pouwels benadrukt dit ook: “Dat het niet wordt geaccepteerd moet een duidelijke boodschap zijn, maar hard straffen werkt niet’’, zegt ze. ‘‘Het belangrijkste is het voeren van gesprekken, waarbij scholen, ouders en wijkagenten samenwerken.’’

De politie raadt scholieren aan om naar een vertrouwenspersoon of mentor toe te gaan wanneer zij zo’n account ontdekken of er slachtoffer van worden. Anders staan wijk- of jeugdagenten klaar om te helpen. Daarnaast kan 0900-8844 gebeld worden voor melding of aangifte.

De namen van de leerlingen zijn bij de redactie bekend.